Η καταξιωμένη Γαλλίδα εικαστικός Μαϊτού (Marie Therese Marrel) έζησε στις αρχές της δεκαετίας του ’90 στη Θεσσαλονίκη, όπου και παρέδιδε μαθήματα ζωγραφικής και παρουσίασε έργα της σε εκθέσεις. Η Μαϊτού γνώρισε την Καίτη και φιλοτέχνησε το πορτρέτο της. Εδώ θυμάται η ίδια της γνωριμία τους τόσα χρόνια πριν:
MARREL: «Διαβάζοντας τις ευλογίες γραμμένες από τη στενή της φίλη, καταλαβαίνω πόσο σημαντικό είναι να εκφράσω την αιώνια εντύπωση που μου άφησε η τόσο σύντομη συνάντηση με την Καίτη: την παρουσία της, τη χάρη της, την εξυπνάδα της, όταν ήρθε στο ‘ατελιέ’ μου να παραγγείλει το πορτρέτο της. Όλα αυτά μου έδωσαν αμέσως την όρεξη να κρατήσω αυτήν τη δύναμη ζωής ζωγραφίζοντας την.
Τη βρήκα πανέμορφη, πολύ λεπτή, σαν αληθινή γυναίκα στην καλύτερη όψη του λόγου. Μου άρεσε ο τρόπος που πρόσφερε τη σκέψη της, βρήκα βάθος μέσα στη συζήτηση της και τη συνομιλία της. Μου πέρασε από το νου ότι θα μπορούσε να γίνει φίλη μου….»
”Πόσο ήθελα να τη μιμηθώ…”
Η Χ. υπήρξε φίλη με την Καίτη για περίπου 30 χρόνια. Παρακάτω ξεχωρίζει λίγα μόνο από τα στοιχεία που την έκαναν μοναδική και μοιράζεται μαζί μας τα συναισθήματα που της γεννούσαν.
Χ : Πόσο ήθελα να τη μιμηθώ…
Είχα έναν άνθρωπο δικό μου εδώ, όσο ήταν η Καίτη στη ζωή.
Όλοι τη λατρεύανε. Συνεργάτες, απλοί γνωστοί, όλοι, ακόμη και οι υπάλληλοι στις τράπεζες μόλις τη βλέπανε, τρέχανε να την εξυπηρετήσουν. Όλοι θέλανε να μιλήσουν μαζί της, να βρεθούν κοντά της και να συμφωνήσουν…
Χαρακτηριστικό είναι αυτό που μου εξομολογήθηκε μια άλλη μας κοινή γνωστή στην κηδεία της Καίτης «Αν δεν ήταν η Καίτη, θα ήμουν χαμένη…Τώρα που έφυγε είναι σαν να έφυγε ο άνδρας μου από το σπίτι. Τώρα είμαι κι εγώ χαμένη. Αυτή ήταν η Καίτη για μένα».
”Παραστάθηκε στα παιδιά μου’‘
Η Λ. τη γνώριζε σχεδόν όλη της τη ζωή. Εδώ αφηγείται τον τρόπο που της συμπαραστάθηκε σε μία από τις πιο κρίσιμες περιόδους της ζωής της.
Λ : Θυμάμαι ο άνδρας μου σκοτώθηκε στις 17 του Δεκέμβρη και την παραμονή της Πρωτοχρονιάς ήρθαν η Καίτη μαζί με τον Νίκο και έμειναν μαζί μου. Παραστάθηκε τόσο πολύ στα παιδιά μου. Πάρα πολύ. Το μικρότερο παράδειγμα να δώσω: θυμάμαι τόσο χαρακτηριστικά πώς ο γιος μου δεν έτρωγε και η Καίτη τον έπαιρνε με το αυτοκίνητο βόλτες για να τον ταϊσουμε.
Ήταν πολύ ωραίο κορίτσι. Καλοσυνάτος, ξύπνιος άνθρωπος, δραστήρια, καλή μητέρα και πολύ καλή σύζυγος.
”Για μένα ήταν ο άγγελος μου”
Η Τ. την γνώρισε τον καιρό που ήταν ασθενής. Tην έζησε από κοντά και σήμερα δυσκολεύεται να συγκρατήσει τα δάκρυα της κάθε φορά που μιλά για εκείνη.
Τ : Μόλις την αντίκρισα και με αντίκρισε – εκείνο το γλυκό της χαμόγελο, δεν θα το ξεχάσω ποτέ. Πήγα για να είμαι κοντά της, να την προσέχω. Κι ήταν τόσο γεμάτη καλοσύνη.
Mε κοιτούσε με εκείνα τα ματάκια της τα όμορφα, γεμάτα καλοσύνη. Μεγαλείο ψυχής. Αγαπούσε τους πάντες. Έλεγε ‘να γίνουμε καλά και να βοηθάμε όλο τον κόσμο, να βοηθάμε τους ανήμπορους, όσους έχουν ανάγκη’.
Αν τη γνώριζες κι εσύ όπως τη γνώρισα κι εγώ, θα έλεγες, άγγελος. Έδινε κουράγιο και στους άλλους. Τα αντιμετώπιζε όλα με μια γενναιότητα. Τη θαύμαζα!
Και αυτή η γυναίκα, αυτή η αρχόντισσα, δεν την άκουσα να πει ‘πονάω’ ή … Τα υπέμενε όλα. Όλα της ήταν αγνά, καλά και όμορφα. Ένιωθε τον άνθρωπο δίπλα της. Κυρία με Κ κεφαλαίο.
Αυτή η γυναίκα ήταν και θα γίνει άγγελος. Για μένα ήταν ο άγγελος μου.
“Καλύτερα που αρρώστησα εγώ κι όχι κάποιο άλλο μέλος της οικογένειας”
Η Κ την γνώρισε στην καθημερινότητά της σχεδόν επί μία 20ετία! Μοιράστηκε μαζί της τη δική της περιπέτεια υγείας, σχετικά με την οποία και λέει το πόσα οφείλει στην Καίτη.
Κ : Μια αρχόντισσα…
Τέτοια μεγάλη σιγουριά και πίστη. Ήξερε να κρατά ισορροπίες. Δεν ανακατευόταν πουθενά. Όλοι μοιράζονταν μαζί της τα προβλήματά τους. Και για όλους είχε λύσεις. Και αυτό το σπίτι λέγαμε πάντα ότι είχε την καλύτερη αύρα..
Στην αρρώστια μου μού είπε ‘εγώ θα σε βοηθήσω’. Με αγκάλιασε και μου είπε να μη στενοχωριέμαι. Δε λέγεται το πόσο με στήριξε.
Όσο για τη δική της την ασθένεια, η κυρία Καίτη ήταν ένας άνθρωπος που ήταν πάντα ευχαριστημένος και έλεγε ‘Δόξα τω Θεώ, είμαστε 20 μέλη οικογένεια κι είμαστε όλοι καλά. Ας μην είμαστε αχάριστοι’. Πάντα έτσι έλεγε. ‘Καλύτερα που αρρώστησα εγώ κι όχι κάποιο άλλο μέλος της οικογένειας’.
Μεγάλο,μάθημα μας έχει δώσει. Μεγάλη καρτερικότητα και δύναμη. Πάλεψε με την αρρώστια της.
Πιστεύετε στο τέλος φοβόταν;
Οχι. Η συνείδηση της ήταν καθαρή. Δε φοβόταν τίποτε. Κι αυτό που είχε στην ψυχή της έβγαινε και στο πρόσωπό της. Ακόμη κι όταν κάποιος είχε κακή πρόθεση, με το που του χαμογελούσε, διαλυόταν όλος ο αρνητισμός…
Μακάρι να της μοιάσουμε, έστω και λίγο. Ακόμη και σήμερα όταν κάτι με προβληματίζει, τη φέρνω στο μυαλό μου. Κι αν θέλετε το πιστεύετε – με βοηθάει.
“Αισθανόταν ευλογημένη με την αρρώστια της γιατί έτυχε σ’ εκείνη και όχι σε κάποιον άλλον από την οικογένεια της”
Η Ν τη γνώρισε προς το τέλος της ζωής της, στις μέρες του πόνου της….
Ν: Είμαι πολύ ευγνώμων στο Θεό που γνώρισα ένα τόσο σπάνιο άτομο. Εμένα ως άνθρωπο, ως άτομο και γυναίκα μου έδωσε πολύ μεγάλη εμπειρία.
Και να πονούσε δεν το έδειχνε με τίποτα. Συνήθως, όταν πονάμε μας πιάνει ένα πανικός, γυρνούμε, φωνάζουμε, ξεσπάμε. Αυτό στην κυρία Καίτη δεν υπήρχε. Το μόνο που μας έδειχνε ότι πονάει ήταν ότι ανέβαζε σφίξεις. Ούτε ουγκ ούτε ωχ ούτε αχ ούτε τίποτα. Πάνω στον πόνο ο άνθρωπος δείχνει τον πραγματικό του εαυτό.
Αισθανόταν ευλογημένη με την αρρώστια της γιατί έτυχε σε εκείνη και όχι σε κάποιον άλλον από την οικογένεια της. Αντί να τη δίνουμε εμείς κουράγιο, αυτή μας έδινε. Με τη στάση της και βλέμμα της.
Έφυγε σαν άγγελος. Πολύ γαλήνια. Σαν να κοιμήθηκε.
Ευχαριστώ τον Θεό που γνώρισα αυτό το άτομο που αν και πάνω στη δυστυχία και την ατυχία της, μου έδωσε πάρα πολλά.
‘’Θεωρώ πολύ μεγάλη μου τύχη ότι τη βρήκα στο δρόμο μου’’
Ο Μ. τη γνώρισε πριν πολλά πολλά χρόνια. Τα δύο ζευγάρια κάνανε πολλή και καλή παρέα, ανέπτυξαν ουσιαστικές φιλικές σχέσεις. Ο Μ την περιγράφει ως εξής…
Ο Μ: Ήτανε κυρία. Με δυο κουβέντες. Κυρία από κάθε μεριά. Όχι ψευτοκυρία. Μη επιδειξιομανής, σεμνή, προσεκτική στους χαρακτηρισμούς και τις εκφράσεις της και εν πάσει περιπτώσει ιδιαίτερα αγαπητό άτομο. Το οποίο από την άλλη πλευρά ήταν εκείνο που διαμόρφωνε την εικόνα της έξω από την καλόσχημη γραμμή της. Ήταν όμορφη γυναίκα…
Σε κάθε περίπτωση το να βρεθείς μαζί της ήταν χαρά. Παρά τα όσα προβλήματα που μπορεί να φανταστεί κανείς ότι έχει μια μάνα πέντε παιδιών με τόσο δραστήριο και απαιτητικό από την άλλη πλευρά σύζυγο. Παρά ταύτα ποτέ δε σου μετέφερε βάρος της, άγχος της, θλίψη της, στενοχώρια της. Όχι μονάχα αυτό. Επίσης και ποτέ δεν επαίνεσε, με την κακή έννοια της λέξεως, την τόλμη της να έχει πέντε παιδιά, το πόσο καλά ήταν τα παιδιά της, το πόσο τη σεβόντουσαν, ούτε το πόσο τα προστάτευε. Ήταν άτομο που ήταν κυρίαρχο στον εαυτό της, που δε ζητούσε ποτέ τίποτα για τον εαυτό της.
Θεωρώ πολύ μεγάλη μου ευκαιρία, τύχη, καλό γεγονός ότι στη ζωή μου τη βρήκα στο δρόμο μου.
“Η Καίτη ήταν στολίδι σε αυτόν τον κόσμο”
Φίλη της στενή η Κ, μιλάει για τον χαρακτήρα της Καίτης χωρίς να μπορεί να συγκρατήσει τα δάκρυα της…
Κ : Θυμάμαι την πρώτη εντύπωση της Καίτης… Μια γελαστή κοπέλα. Ήρεμη. Αν μου πείτε να την χαρακτηρίσω με μία λέξη θα πω ηρεμία. Δεν υπήρχε στον κόσμο τέτοια ηρεμία.
Δεν ήταν μαρμάρινη. Ήταν ανθρώπινη η Καίτη. Πολύ ανθρώπινη. Απλώς η καλοσύνη της δεν την άφηνε να παραπονεθεί, να γκρινιάσει, να διαμαρτυρηθεί. Προσπαθούσε να μην αφήσει το πρόβλημα να την κυριεύσει και γίνει αυτό πιο μεγάλο.
Και ποτέ δεν επιδείκνυε ό,τι είχε. Ήταν πολύ σεμνή.
Πολύ γενναιόδωρη συναισθηματικά. Και έξυπνη κοπέλα, πάντα έδινε λύσεις. Ηρεμία, γλυκύτητα, αγάπη. Και προσπαθούσε να λύνει τα προβλήματά της με ωραίο τρόπο, με αισιοδοξία. Δεν τη φόβιζε κάτι. Είχε τις αγωνίες μιας μάνας. Να είναι τα παιδιά της γερά. Να πάρουν καλούς ανθρώπους. Να είναι τα παιδιά της αγαπημένα μεταξύ τους. Κυρίως αυτό, να είναι αγαπημένα μεταξύ τους. Η Καίτη ήταν στολίδι σε αυτόν τον κόσμο.
“Την Καίτη την έβλεπα ως το μοναδικό μου στήριγμα”
Πολύ κοντινό της πρόσωπο, η Μ. δυσκολεύεται ακόμη να συνειδητοποιήσει την απώλεια της…
Η Μ : Θυμάμαι μια φορά παραμονές Χριστουγέννων μου έδωσε ένα χρηματικό ποσό για να το δώσω στα ορφανά ανίψια μου. Χρόνια μετά, βοήθησε το ένα από αυτά τα παιδιά να βρει δουλειά. Τόσο εγώ όσο και τα παιδιά την ευγνωμονούμε ακόμη γι’ αυτό.
‘Οταν έχασα τον άνδρα μου, ήθελα να παραιτηθώ και να σταματήσω να δουλεύω. Εκείνη μου έδινε κίνητρο και δύναμη για να παραμείνω ενεργή και να σταθώ στα πόδια μου. Πραγματικά χρειαζόμουν βοήθεια και τη βρήκα μόνο από την Καίτη. Όταν αργότερα αρρώστησε η αδερφή μου, η Καίτη ερχόταν συνέχεια, φρόντιζε να μην την αφήνουμε καθόλου μόνη. Αυτό ήταν μια σπουδαία προσφορά αγάπης.
Όταν έφυγε η αδερφή μου, την Καίτη την έβλεπα πια ως το μοναδικό μου στήριγμα.
Εκείνη ήξερε ποιος είχε την ανάγκη της και από μόνη την έδινε. Δεν χρειαζόταν να της υποδείξει άλλος. Καταλάβαινε ότι πρέπει να βοηθήσει εδώ ή ότι πρέπει να συμβάλλει εκεί.
Το γεγονός ότι με την οικονομική επιφάνεια που είχε ήταν τόσο απλή, τόσο κοινωνική κι έκανε παρέα με οποιονδήποτε χωρίς να δείχνει αυτό που είναι… την έκανε ακόμη πιο αξιαγάπητη.
“Δεν έμενε σε ό,τι προσλάμβαναν τα αισθητήρια της, αλλά συναισθανόταν και κάτι άλλο, βαθύτερο”
Ένα οξυδερκές ψυχογράφημα μέσα από εύστοχες παρατηρήσεις του ξεχωριστού ψυχισμού της κάνει εδώ η Ε
Ε : Ο χαρακτήρας της ήταν αισθαντικός. Δεν έμενε σε ό,τι προσλάμβαναν τα αισθητήρια και μόνο, δηλαδή η όραση, η ακοή κ.τ.λ. αλλά αντιλαμβανόταν και κάτι άλλο, βαθύτερο.
Mπορούσε στους ανθρώπους που συναναστρεφόταν να καταλαβαίνει την αλήθεια, την ειλικρίνεια αλλά ακόμη και την υποκρισία και την κουτσομπολίστικη διάθεση. Η κρυμμένη εχθρότητα, όταν υπήρχε, την πλήγωνε βαθιά.
Μάλιστα, άφηνε και κάποια άτομα να την εκμεταλλεύονται. Έκανε πως δεν το καταλάβαινε για να μην τα θίξει, να μην τα προσβάλλει.
Κάποια χαρακτηριστικά του ψυχισμού της ήταν σαν μικρού παιδιού. Μία αγνότητα, μία απλότητα. Στο πνευματικό πεδίο ήταν απόλυτα δεκτική. Πίστευε θερμά.
Είχε το ελάττωμα να αντιλαμβάνεται τις αρνητικότητες, ιδιότητα που τελικά την πλήγωνε επειδή η ίδια ήταν ευαίσθητη και καλοπροαίρετη απέναντι σε όλους. Τρυφερός άνθρωπος, στοργικός, δοτικός, επιφυλακτικός και διακριτικός.